Kutch Salt Farmers : ગુજરાતનું કચ્છનું નાના રણમાં અગરિયાઓ દ્વારા મીઠું પકવવામાં આવે છે. ગુજરાતના કચ્છના નાના રણમાં દરિયાના ખારા પાણીમાં મીઠું પકવતા 7 હજારથી વધુ કામદારોના પરિવારોની રોજીરોટી પર ખતરો મંડરાય રહ્યો છે. રણમાં અભયારણ્યની જાહેરાત થઈ ત્યારથી મીઠાના કામદારોને અહીંથી હટાવવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. આ વિસ્તારની રેવન્યુ રેકર્ડમાં પણ ક્યારેય નોંધ કરવામાં આવી ન હતી. આ વિસ્તાર 0 સર્વે તરીકે જાણીતો હતો. ઘુડખર અભયારણ્યને વર્ષ 1976માં જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. ગુજરાત સરકારના વન વિભાગે વર્ષ 1997માં પ્રથમવાર અહીં સર્વેની શરૂઆત કરી હતી. ફોરેસ્ટ રાઈટ એક્ટ મુજબ પેઢીઓથી મીઠું પકવતા આ પરિવારોને બહાર કાઢી શકાય તેમ નથી છતાં વન વિભાગ હવે તેમની પાસેથી રેવન્યુ રેકોર્ડ માંગી રહ્યું છે.
ઉજ્જડ જમીન એ આજીવિકાનું એકમાત્ર સાધન
આ જમીનના કોઈ દસ્તાવેજ સરકાર દ્વારા ક્યારેય તૈયાર કરવામાં આવ્યા નથી. આ વિસ્તારની કુલ જમીન ચાર લાખ 95370 હેક્ટર છે. જો 7600 મીઠા કામદારોને 10 એકર જમીન પણ આપવામાં આવે તો તે જમીન માત્ર 76000 એકર થશે, જે કુલ જમીનના માત્ર છ ટકા છે. ગુજરાત હાઈકોર્ટના આદેશને કારણે સરકારે વર્ષ 1997 પછીની કેટલીક કંપનીઓ અને સહકારી મંડળીઓના લીઝ રિન્યુ કરવાનું પણ અટકાવી દીધું હતું.
સરકાર હવે માન્ય અને અમાન્ય મીઠા કામદારોની શ્રેણી બનાવીને હજારો કામદારોને અહીંથી કાઢી મૂકવા માંગે છે, જ્યારે આ પરિવારો પાસે આજીવિકાનું બીજું કોઈ સાધન નથી. કચ્છનું રણ બે ભાગમાં વહેંચાયેલું છે, કચ્છનું નાનું રણ અને કચ્છનું મહાન રણ. અહીં, ખારા પાણીને કારણે ઉજ્જડ જમીન એ મીઠાના કામદારો માટે આજીવિકાનું એકમાત્ર સાધન છે, જ્યાં દરિયાના પાણીને બાષ્પીભવન કરીને મીઠાના સ્ફટિકો બનાવવામાં આવે છે.
તેઓ પોતાનો જીવ જોખમમાં નાખીને મીઠું બનાવે
મીઠું બનાવતા કામદારોને અગરિયા કહેવામાં આવે છે. મીઠું બનાવવા માટે કામદારોને જીવ જોખમમાં મૂકવો પડે છે. લગભગ 98 ટકા કામદારો ચામડીના રોગોનો શિકાર બને છે. ઘણા મોતિયાથી પીડાય છે અને ઘણા હાડકાના રોગથી પીડાય છે. 90 ટકા મીઠા કામદારો પાસે જમીન નથી, તેઓ ગરીબી રેખા નીચે આવે છે.
આ પણ વાંચો : Rajkot : રાજકોટમાં 10 લાખની લાંચ લેતા વચેટીયો ઝડપાયો, પોલીસ વતી લાંચ લેવાનો મામલો આવ્યો સામે
