Caste Census : ગુજરાતમાં અત્યારે વિધાનસભાનું ચોમાસુ સત્ર ચાલી રહ્યું છે. જેમાં ઘણા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી રહી છે. જેમાં વિપક્ષ દ્વારા ઘણા એવા મુદ્દાઓ ઉઠાવવામાં આવી રહ્યા છે જેના પર સરકાર કોઈ જવાબ આપવા તૈયાર નથી. ગઈકાલે વિપક્ષના ધારાસભ્ય શૈલેષ પરમારે (Shailesh Parmar) ગૃહમાં જતી આધારિત વસ્તી ગણતરીનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. જેના પર સરકાર દ્વારા કોઈ પ્રતિક્રિયા આપવામાં આવી નહોતી. પરંતુ દર વખતે માત્ર વિપક્ષ જ કેમ જતી આધારિત વસ્તી ગણતરી (Caste Census)નો મુદ્દો ઉઠાવે છે ?
દેશમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી (Caste Census) એ આજકાલનો મુદ્દો નથી. પહેલા બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ, દક્ષિણ ભારતના રાજ્યો બાદ હવે ગુજરાતમાં પણ વિપક્ષે આ મામલે સરકાર સામે માંગણીઓ કરી છે. પરંતુ સત્તા પક્ષ ક્યારેય આ મામલે જવાબ આપતી નથી. જેથી વર્ષોથી ઉઠતી માંગ આજે પણ ચાલુ છે. ભારત એક એવો દેશ છે જ્યાં જ્ઞાતિ અને જાતિનું વોટબેંકમાં ખુબ મહત્વ છે.
વિપક્ષ વર્ષોથી કરે છે જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની માંગ
જાતિઓની વસ્તી અનુસાર અનામતની માંગ સૌપ્રથમ 1980ના દાયકામાં ઉત્તર પ્રદેશમાં બહુજન સમાજ પાર્ટીના નેતા કાંશીરામે કરી હતી. યુપીની સમાજવાદી પાર્ટી પણ જાતિ ગણતરીની માંગ કરી રહી છે. દક્ષિણ ભારતમાં ઘણી પાર્ટીઓ આવી વસ્તી ગણતરીની માંગ કરી રહી છે. જ્યારે બિહાર સરકારે પણ આ વર્ષે જાતિ સર્વેક્ષણ શરૂ કર્યું હતું, આ મામલો હાલમાં કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે.
બિહારમાં જાતિ સર્વેક્ષણ કરવાનો નિર્ણય ગયા વર્ષે જૂનમાં લેવામાં આવ્યો હતો, તે સમયે ભારતીય જનતા પાર્ટી રાજ્ય સરકારમાં નીતિશ કુમારની સહયોગી હતી અને તેણે આ નિર્ણયને સમર્થન આપ્યું હતું. આ વર્ષે 7 જાન્યુઆરીએ બિહાર સરકારે રાજ્ય જાતિ સર્વેક્ષણની પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી. પરંતુ પીઆઈએલ દ્વારા મામલો સુપ્રીમ કોર્ટ અને પછી પટના હાઈકોર્ટમાં પહોંચ્યો હતો.
નીતિશ કુમારની પાર્ટી જેડીયુ ઉપરાંત રાષ્ટ્રીય જનતા દળ, કોંગ્રેસ અને સમાજવાદી પાર્ટી, બિહાર સરકારમાં સામેલ વિપક્ષી ગઠબંધન ‘ઈન્ડિયા’ સહિતની ઘણી પાર્ટીઓ લાંબા સમયથી જાતિ ગણતરીના પક્ષમાં છે. જ્યારે જાતિની વસ્તી ગણતરીની વાત આવે છે, ત્યારે ઘણી વાર ઘણી ચિંતાઓ અને પ્રશ્નો ઉભા થાય છે. એક મોટી ચિંતા એ છે કે આ ડેટાના આધારે દેશભરમાં આરક્ષણની નવી માંગ શરૂ થશે.
પટનાની એએન સિંઘા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સોશિયલ સ્ટડીઝના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર ડીએમ દિવાકર કહે છે કે, “આ માંગ સૌપ્રથમ આરજેડીના તેજસ્વી યાદવે બિહારમાં વિરોધ પક્ષોમાં કરી હતી અને ભાજપ પણ તેનો વિરોધ કરી શક્યું ન હતું.” ડીએમ દિવાકરના મતે, આવી વસ્તીગણતરીથી વાસ્તવિક આંકડાઓ સામે આવશે અને તે વર્ગને ફાયદો થશે જે વિપક્ષનો મોટો મતદાર છે. તેનાથી વિપક્ષને પણ ચૂંટણીમાં ફાયદો થશે.
‘હિન્દુ વોટ બેંક’ પર અસર?
વિપક્ષના ઘણા મોટા નેતાઓ જાતિ ગણતરી (Caste Census)નો મુદ્દો જોર શોરથીઉઠાવી રહ્યા છે. આ વર્ષે કર્ણાટક વિધાનસભા ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ પછાત લોકો, દલિતો અને આદિવાસીઓના વિકાસ માટે જાતિ ગણતરીની માંગણી કરી હતી અને એક રેલીમાં તે જ સૂત્રોચ્ચાર કર્યા હતા.
રાહુલ ગાંધીએ 2011ની જાતિની વસ્તી ગણતરી (Caste Census)ના ડેટાને સાર્વજનિક કરવાની અને પછાત વર્ગો, દલિતો અને આદિવાસીઓને તેમની વસ્તી અનુસાર અનામત આપવાની પણ માંગ કરી હતી.
વાસ્તવમાં જાતિની સંખ્યાના આધારે અનામતની માંગ કરીને વિપક્ષ દલિતો અને પછાત વર્ગોના મોટા મતને પોતાની તરફેણમાં લાવવા માંગે છે. તેનાથી ભાજપની કહેવાતી હિંદુ વોટબેંક પણ નબળી પડી શકે છે. વરિષ્ઠ પત્રકાર વિનોદ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, “ભાજપ જાતિની વસ્તી ગણતરી ઈચ્છતી નથી. તેઓ જાણે છે કે જેઓ પછાત છે તેમની વસ્તી વધુ હશે. બીજેપીને લાગે છે કે તેનાથી તેની ઉચ્ચ જાતિની વોટ બેંક ખરાબ થશે.
વિપક્ષ સંખ્યાના આધારે સરકારી નોકરીઓ વહેંચવાની વાત કરે છે. જ્યારે બીજી તરફ સરકાર નોકરીઓમાં કાપ મૂકી રહી હોવાનો પણ આક્ષેપ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં તેની માંગણી પર કેટલી અસર પડશે? વિનોદ શર્મા કહે છે, “આ બધી વસ્તુઓ તમારા અને અમારા માટે છે. પછાત લોકોને વાસણમાં પાણી ભરીને ચાંદ દેખાડવામાં આવી રહ્યા છે. આ પ્રકારના ચંદ્ર સાથે રમતા રમતા બાળક સૂઈ જાય છે.”
આ પણ વાંચો : Anil Ambani : અનિલ અંબાણી પર 5 વર્ષનો પ્રતિબંધ, 25 કરોડનો દંડ, સેબીએ લીધી કડક કાર્યવાહી
